Τα τελευταία 3 χρόνια η πιθανότητα να εμφανίσει ένας νέος άνθρωπος κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας έχει αυξηθεί κατά 50%. Η πανδημία του COVID – 19 φαίνεται μάλιστα να επηρέασε αρνητικά την ψυχική υγεία των ατόμων που δεν αντιμετώπιζαν κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας ενώ επιδείνωσε τα συμπτώματα αρκετών ανθρώπων που ήδη αγωνίζονταν για την ψυχική τους υγεία. Είναι σημαντικό, λοιπόν, να αναδειχθεί η σημασία της άσκησης τόσο στην πρόληψη όσο και στην αντιμετώπιση προβλημάτων ψυχικής υγείας.
Έρευνες δείχνουν ότι η συστηματική άσκηση οδηγεί σε αλλαγές στο σώμα (όχι μόνο στην εμφάνιση αλλά και στη λειτουργία του οργανισμού), οι οποίες συνδέονται με υψηλότερη αυτοεκτίμηση και καλύτερη διάθεση. Η γυμναστική φαίνεται να βελτιώνει τη διάθεση και να τονώνει ακόμη περισσότερο την ήδη θετική διάθεση, επίδραση που συχνά παρατηρείται ακόμη και μετά από την πρώτη φορά που κάποιος/α ξεκινά να αθλείται και φαίνεται να διαρκεί για αρκετές ώρες μετά την προπόνηση. Η συστηματική άσκηση φαίνεται να μειώνει τα καταθλιπτικά συμπτώματα και την καταθλιπτική διάθεση (η οποία συνδέεται με περισσότερο θυμό, σύγχυση, κούραση, ένταση και μειωμένη ενέργεια). Θετικά φαίνεται να συμβάλλει και στη μείωση του άγχους, το οποίο επηρεάζει τη συγκέντρωση, τον ύπνο και την διεκπεραίωση καθημερινών εργασιών. Έρευνες δείχνουν ότι η γυμναστική μειώνει τα επίπεδα του άγχους και του στρες τόσο σε ανθρώπους που δεν αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας όσο και άτομα που έχουν κάποια αγχώδη διαταραχή.
Υπάρχουν διάφορες υποθέσεις για τις αιτίες που αυτό συμβαίνει. Στο άρθρο αυτό θα σχολιαστούν μόνο οι ψυχολογικές υποθέσεις, υπάρχουν όμως και υποθέσεις που αφορούν τις αλλαγές στην λειτουργία του οργανισμού και του εγκεφάλου. Μία υπόθεση υποστηρίζει ότι η άσκηση συμβάλλει στην απόσπαση της προσοχής από τα αρνητικά ερεθίσματα (πχ. συμπτώματα άγχους, αρνητικές σκέψεις, στρες), τη χαρακτηρίζουν μάλιστα ως νοητικό «time out». Έρευνες φαίνεται να επιβεβαιώνουν ότι η απόσπαση της προσοχής μέσω της γυμναστικής είναι πιο αποτελεσματική στην μείωση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων σε σχέση με έναν μη ενεργητικό τρόπο απόσπασης της προσοχής. Μία άλλη υπόθεση υποστηρίζει ότι τα θετικά συμπτώματα οφείλονται στην βελτίωση της αυτοεκτίμησης, καθώς το άτομο που γυμνάζεται παίρνει την επιβεβαίωση ότι μπορεί να τα καταφέρει, αφού ολοκλήρωσε την προπόνησή του. Η βελτίωση της σωματικής κατάστασης (βελτίωση που γίνεται εύκολα αισθητή) συμβάλλει επίσης σημαντικά στην βελτίωση της αυτοεκτίμησης. Το άτομο μπορεί να παρατηρήσει τη:
- βελτίωση της υγείας του (βελτίωση της καρδιοαναπνευστικής και μυϊκής αντοχής, της μυϊκής δύναμης και της ευλυγισίας). Στην βελτίωση αυτή συμβάλλει συνήθως η αερόβια άσκηση.
βελτίωση των δεξιοτήτων του (ταχύτητα, ισορροπία, συντονισμός, ταχύτητα, δύναμη, χρόνος αντίδρασης). Για την επίτευξη αυτού του στόχου αναφέρονται συχνά η yoga, ο χορός και οι πολεμικές τέχνες.
Η άσκηση βοηθά σημαντικά και στον ύπνο. Η γυμναστική φαίνεται να αυξάνει τον χρόνο του ύπνου, να διευκολύνει την διέλευση του ύπνου και συνδέεται με πιο ξεκούραστο ύπνο (ειδικά σε περιπτώσεις αερόβιας άσκησης). Οι έρευνες αυτές βασίστηκαν στην υπόθεση ότι μία σωματικά απαιτητική δραστηριότητα μέσα στην ημέρα θα αυξήσει την ανάγκη για βαθύ ύπνο, υπόθεση που φάνηκε να επιβεβαιώνεται.
Συνδέσεις μεταξύ της άσκησης και της πρόληψης ασθενειών αλλά και της πρόληψης της γνωστικής επιδείνωσης φαίνεται επίσης να ισχύουν. Ειδικότερα, έρευνες δείχνουν ότι η άσκηση αποτελεί σημαντικό παράγονται για την πρόληψη καρδιαγγειακών παθήσεων, τη μείωση της αρτηριακής πίεσης, τη μείωση του βάρους και στην πρόληψη χρόνιων ασθενειών όπως ο καρκίνος, η υπέρταση, η παχυσαρκία και η οστεοπόρωση ενώ φαίνεται να ανακουφίζει και από συμπτώματα της εμμηνόπαυσης.. Σημαντική φαίνεται να είναι η συμβολή της και στην νόσο Parkinson. Έρευνες δείχνουν ότι η γυμναστική, και ειδικότερα η γυμναστική υψηλής έντασης, συμβάλλει στην πρόληψη της νόσου αλλά και στη θεραπεία της, καθώς βελτιώνει την δύναμη και την ισορροπία των πασχόντων και κατά συνέπεια βελτιώνει το βάδισμά τους και μειώνει τα νευρολογικά τους συμπτώματα αλλά και την πιθανότητα να πέσουν και να τραυματιστούν. Σημαντικό ρόλο παίζει και στην πρόληψη της νόσου Alzheimer και της άνοιας, ενώ ακόμη και σε ασθενείς που είχαν ήδη εμφανίσει τη νόσο φάνηκε να έχει θετικά αποτελέσματα (μείωση αριθμών νοσηλειών, μείωση καταθλιπτικών συμπτωμάτων, βελτίωση της ποιότητας ζωής).
Όλοι οι άνθρωποι ανεξαρτήτως ηλικίας μπορούν να επωφεληθούν από τη σωματική άσκηση. Έρευνες δείχνουν πως είναι καλό να αθλείται κανείς για τουλάχιστον 30 λεπτά, 3 φορές την εβδομάδα με μέτρια έως υψηλή ένταση (ανάλογα με τη φυσική κατάσταση). Οι θετικές επιπτώσεις της αερόβιας άσκησης αναφέρονται πιο συχνά, ωστόσο τελευταίες έρευνες αναδεικνύουν ότι και άλλες μορφές άσκησης έχουν αντίστοιχα θετικά αποτελέσματα.
Γιαννοπούλου Μαρία
Ψυχολόγος ΑΠΘ
MSc Συμβουλευτική Ψυχολογία και Συμβουλευτική στην Ειδική αγωγή, την Εκπαίδευση και την Υγεία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου