Δημιουργώντας συναισθηματικά υγιή παιδιά

Η Συναισθηματική υγεία αφορά την δυνατότητα του ατόμου να κατανοεί τα συναισθήματα του, να μπορεί να τα εκφράζει με τυπικά αποδεκτούς τρόπους και να έχει την δεξιότητα να αφουγκράζεται τα συναισθήματα των άλλων, και να μπορεί να διαχειριστεί πιθανές δύσκολες καταστάσεις. Η συναισθηματική υγεία προάγεται μέσα από την ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνης. Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι μια αρχή που βοηθά την διεξαγωγή των κοινωνικών σχέσεων με ομαλό τρόπο. Προάγει την αυτοεκτίμηση του ατόμου και δημιουργεί ενήλικες με ψυχική ανθεκτικότητα.

Η συναισθηματική εκπαίδευση και αγωγή είναι μια διαδικασία που λαμβάνει χώρα αρχικά εντός της οικογένειας και λειτουργεί και συνειδητά αλλά και ασυνείδητα. Μέσα από τις αλληλεπιδράσεις των προσωπικοτήτων γεννιέται η ασφάλεια και η ωριμότητα ή η ανασφάλεια και η ανωριμότητα ενός χαρακτήρα. Οι γονείς παίζουν ένα καθοριστικό ρόλο στη δόμηση του συναισθήματος .

Το στυλ διαπαιδαγώγησης και τα είδη γονέων

Το στυλ διαπαιδαγώγησης που επιλέγουν, ή έμφυτα χρησιμοποιούν, είναι εκείνο που θα οδηγήσει στην αποδοχή του εαυτού ή στην απόρριψη του. Οι γονείς που έχουν αναπτυγμένη συναισθηματική νοημοσύνη είναι εκείνοι που έχουν επίγνωση των συναισθημάτων των παιδιών τους. Μπορούν να δείξουν ενσυναίσθηση, να τα καθησυχάσουν και να τα καθοδηγήσουν. Βοηθούν τα παιδιά να κατανοήσουν πως μπορούν να σκεφτούν για τα συναισθήματά τους και τι μπορούν να κάνουν με αυτά. Βάζουν όρια και εξετάζουν στρατηγικές για την επίλυση των προβλημάτων. Έτσι, ο στόχος τους είναι να δομήσουν ενήλικες που δεν θα τους έχουν ανάγκη, θα μπορούν να ζήσουν μια ζωή χωρίς βοήθεια. Υπάρχουν 4 στυλ γονέα , που το καθένα επιφέρει διαφορετική συναισθηματική δόμηση της προσωπικότητας (Gottman, 1997): οι αποστασιοποιημένοι γονείς, αποφεύγουν και παραβλέπουν τα συναισθήματα των παιδιών τους καθώς θεωρούν πως είναι ασήμαντα. Αγνοούν και τα δικά τους συναισθήματα, αισθάνονται άβολα με την συναισθηματική φόρτιση άλλων ατόμων και πιστεύουν ότι η έκφραση των αρνητικών συναισθημάτων δείχνει έλλειψη προσαρμοστικότητας
Οι Επικριτικοί -αποδοκιμαστικοί γονείς είναι εκείνοι που αποδοκιμάζουν με κάθε τρόπο τα συναισθήματα των παιδιών τους. Χαρακτηρίζονται από υπερβολικά αυστηρά όρια και δίνουν έμφαση στην συμμόρφωση του παιδιού στη λογική. Πιστεύουν πως η έκφραση συναισθημάτων είναι αδυναμία

Οι επιτρεπτικοί- παραχωρητικοί γονείς, αποδέχονται τα συναισθήματα των παιδιών αλλά δεν μπορούν να προχωρήσουν στο επόμενο βήμα, την καθοδήγηση. Δεν θέτουν όρια, και δεν δείχνουν στο παιδί πως μπορεί να λύσει ότι του προκαλεί αρνητικό συναίσθημα.
Οι συναισθηματικοί -μέντορες εφαρμόζουν την συναισθηματική αγωγ. Αντιλαμβάνονται κάθε έκφραση συναισθήματος ως μια ευκαιρία για επικοινωνία και οικειότητα. Αφιερώνουν χρόνο στα αρνητικά συναισθήματα. Έχουν επίγνωση των συναισθημάτων τους. Σέβονται τα συναισθήματα των παιδιών. Είναι καλοί ακροατές, δεν λένε στο παιδί πως πρέπει να νιώσει αλλά είναι εκεί για νατου δείξουν τι μπορεί να κάνει με αυτό.

Πως μπορούμε όμως σαν γονείς να εκπαιδεύσουμε το παιδί μας να είναι συναισθηματικά νοήμων:
Είναι σημαντικό για κάθε παιδί να του δοθεί η δυνατότητα να μπορεί να εκφράζει όλα του τα συναισθήματα και να μπορεί να το κάνει με κοινωνικά αποδεκτούς τρόπους. Επιπλέον, είναι αναγκαίο να μάθει να διαχειρίζεται καταστάσεις που δεν του είναι ευχάριστες ή το γεγονός πως σε κάποιους δεν θα είναι αρεστός/η. Για το λόγο αυτό είναι απαραίτητο να του δώσετε τα εφόδια που είναι απαραίτητα.
Κατανοήστε και αναγνωρίστε πρώτοι εσείς τα συναισθήματα του παιδιού
δώστε χώρο να αναπτυχθεί και να εξελιχθεί ένα συναίσθημα και μην χρησιμοποιείτε εκφράσεις του τύπου :”σταμάτα να κλαις, δε θυμώνουμε κ.α.”
Ακούστε προσεκτικά το παιδί σας, ακόμη και αν αυτό που έχει να σας πει σας φαίνεται ασήμαντο
γίνεται εσείς τα λόγια που δεν έχει για να εκφράσει το συναίσθημα του ώστε να αποφευχθούν δυσάρεστες συμπεριφορές.

Προσπαθήστε κάθε φορά να βρείτε μαζί λύσεις
Τονώστε την αυτοπεποίθηση του παιδιού ενισχύοντας θετικές συμπεριφορές με επιβραβεύσεις που στηρίζονται στην καλοσύνη και στην σωστή συμπεριφορά και όχι σε υλικά αγαθά
Θέστε σαφή και σταθερά όρια
Δείξτε καλοσύνη ζεστασιά αισιοδοξία και υπομονή
Δώστε χρόνο στο θυμωμένο ή λυπημένο παιδί σας να εκφράσει το αρνητικό συναίσθημα, χωρίς διασπασμένη παρουσία.
Χρησιμοποιήστε εκφράσεις όπως : “ καταλαβαίνω πως νιώθεις, είναι λογικό να νιώθεις έτσι, γιατί νιώθεις αυτό το συναίσθημα κ.α.”
Δείξτε τα δικά σας συναισθήματα και εξηγήστε στα παιδιά πως είναι πολύ σημαντικό οι άλλοι να αντιλαμβάνονται πως νιώθουμε

Να θυμάστε:

Δώστε στο παιδί την δυνατότητα να είναι ο εαυτός του, να μάθει να διαχειρίζεται τα αρνητικά και θετικά του χαρακτηριστικά. Θα μάθει να κατανοεί, να εκφράζει και να αποδέχεται τα συναισθήματα του. Να μην νιώθει άβολα όταν μια κατάσταση δεν είναι η καλύτερη δυνατή καθώς θα έχει την αυτοπεποίθηση να ανταποκριθεί στο αρνητικό συναίσθημά, να ηρεμήσει και να βρει τη λύση.